Voorzitter, na drie-en-een-half jaar vertoeven in een goed verwarmde bijrijdersstoel, mag ik vandaag het spreekwoordelijke stuur overnemen van Haico Offermans.
En, voorzitter, ik val met de deur in huis. De begroting 2022 geeft in grote lijnen geen reden tot zorg. En zal ook niet volledig op de schop gaan.
Maar, zoals iedere portemonnee thuis, is ook de gemeentelijke beurs niet onuitputtelijk. De laatste jaren is veel geld uitgegeven, zonder dat duidelijk was wat de gemeente met die harde euro’s wilde bereiken. En kosten niet opnemen in je begroting, die je zeker wel gaat maken… Dat vindt de PvdA nog altijd de meest spannende keuze die deze coalitie maakt.
Makkelijk? Zeker. Eerlijk en transparant? Wellicht.
Er zijn belangrijkere zaken dan fietsenstallingen en bruggen, waar we onze spaarrekening voor moeten gebruiken.
Wat te denken van het Nationaal Programma Parkstad Limburg? De belangrijkste investering de komende jaren – namelijk in onze mensen en dus onze toekomst. Dat kost geld, maar het gaat ons de wereld opleveren. Kijk bijvoorbeeld naar de Gezonde Basisschool van de Toekomst. Investeren in onze mensen loont.
Het feestje der democratie duurt altijd lang, maar aan het einde verleg je als raad slechts een paar steentjes in een stromende rivier. We gaan naar huis met een aangenomen begroting. En laten we daar vooral ook blij mee zijn. Verbinding is vaak dichterbij dan we denken.
Voorzitter, het leven stond de afgelopen twee jaar op zijn kop. En hoewel we soms dichterbij dan ooit kwamen, staan we op andere fronten verder weg dan ooit. De noodzaak tot anderhalve meter, thuisisolaties en de bezoekstop heeft voor veel eenzaamheid gezorgd. De leegloop bij verenigingen maakt dat we elkaar niet meer weten te vinden. De mentale gesteldheid van én het perspectief voor jongeren is nog nooit zo slecht geweest. Het is een tweedeling in de samenleving die door veel mensen gevoeld wordt.
Als het aan ons ligt, moet de discussie vandaag gaan over een hoopvol Brunssum van morgen. Daarom wil ik me beperken tot de meest belangrijke, en hoopvolle accenten, voor de Partij van de Arbeid Brunssum. En waar zou een volgende coalitie haar pijlen op moeten richten?
Praat je over de toekomst, dan gaat het over jonge gezinnen en jeugd. Over gelijke kansen bij onze kleinsten en over de aanpak van de vicieuze cirkel van armoede.
Over die jeugd, wordt in de begroting enkel met negatieve klanken gesproken. Jeugdoverlast. Jeugdzorg. Wij horen terug in onze achterban dat er nergens een positieve toon over jeugd staat in deze begroting. Zelfs de uitspraak “Brunssum wil ons toch niet” werd gehoord tijdens de voorbereidingen in onze fractie. Een enorm zorgelijke trend.
Mede daarom ligt er in december een initiatiefvoorstel in de raad, aan de hand van de motie van de Partij van de Arbeid Brunssum van vorig jaar. Met als doel het installeren van een kindergemeenteraad (en kinderburgemeester), om kinderen een duidelijke stem te geven in de Brunssumse politiek en samenleving.
Hiermee kan de gemeente kinderen stimuleren om na te denken en mee te praten over wat zij belangrijk vinden in en voor de gemeente Brunssum. Leren meedenken, naar elkaar luisteren, begrijpen wat er speelt, een eigen mening vormen, daarover praten en samen tot een beslissing komen; dát zijn belangrijke fundamenten van onze democratie. Leren doe je het beste door zelf te doen. Participeren moet je leren. En ook wij hebben opvolging nodig, hier allen in deze zaal. De toekomst begint vandaag.
Maak Brunssum dan ook aantrekkelijk voor een nieuwe generatie. Hiertoe dienen we vandaag een aantal moties in, waaronder de motie Zelf kopen is zelf wonen. Laten we in Brunssum bouwen voor inwoners, niet voor beleggers. Een zelfbewoningsplicht zorgt ervoor dat de koper een verplichting heeft om zelf in de woning te gaan wonen en niet gaat verhuren. Dit kunnen we als gemeente opnemen bij het realiseren van nieuwe koopwoningen op onze eigendom. Bij nieuwe projecten op grond van private partijen kunnen we ook zo’n zelfbewoningsplicht opnemen. Bij bestaande bouw (en dus koop) is het wellicht lastiger – maar we willen het onderzoeken.
Voorzitter, wellicht spreek ik voor mijzelf, maar de afgelopen twee jaar hebben we gemerkt hoe broodnodig wij als Brunssumse samenleving onze culturele voorzieningen en evenementen nodig hebben. Cultuur is écht het bindmiddel van een samenleving. En vooral van een hechte verenigingssamenleving als de onze.
Een van die prachtige evenementen die we hebben moeten missen in 2020, was de Parade. In deze begroting staat voorgesteld om, naast de reguliere 400.000 per vier jaar, nog eens 100.000 jaarlijks extra uit te keren als subsidie aan de organisatie.
Voorzitter, laat ik vooropstellen dat de Parade een prachtig feest is. De verbroederingsavonden staan mij nog altijd heel duidelijk bij. De Parade is ook een feest dat meebeweegt met de tijd. Zo slapen onze gasten allang niet meer bij de Brunssumers thuis of op veldbedjes in het Romboutscollege, maar in hotels in buurgemeenten. Deze en tal van andere wijzigingen maken dat het festival duurder wordt.
Waar ik moeite mee heb, voorzitter, is niet het feest, maar de manier van besluitvorming voor deze extra middelen. Ik kan me nog een zeer heftige discussie herinneren in deze raad over Kerst vier je samen. Uiteindelijk trok deze raad de stekker eruit omdat ze geen bedrag van 40.000 euro vrij wilde maken voor een verbroederend kerstfeest. Vandaag tikken we effe een bedrag van 15x zo groot af. Zonder ook maar één inhoudelijke discussie in de raad. Voorzitter, ik vind daar iets van. De raad aan zet? De raad volgt en kijkt toe. Waarom is er geen kader, waarin wij dit soort uitgaven afwegen? Het riekt naar willekeur op deze manier. Waarom wel voor A, en niet voor B? Een vraag aan mijn collega’s en niet zozeer aan de wethouder: Wat vindt u ervan?
Een laagdrempelig volksfeest dat zeker behouden moet worden, én toegankelijk moet zijn voor iedereen, is ook de Kermis. De pilot die aan de hand van onze motie van vorig jaar zou worden uitgevoerd, namelijk verplaatsing naar het Lindeplein, is door corona verschoven naar 2022. We zouden graag eraan willen toevoegen voor deze komende pilot, dat de standplaatsen gratis worden en dat er lagere attractieprijzen komen. Hierover dienen wij een motie in.
En zoals ik al aanhaalde, is een hoopvol Brunssum ook een gezond Brunssum, waarbij integraliteit het toverwoord is. Echter merken we de laatste jaren een gebrek aan afstemming en visie. Het Nationaal Programma Parkstad Limburg zal hier de gewenste draai aan gaan geven. Nog steeds trots dat de Partij van de Arbeid het in haar landelijk verkiezingsprogramma opnam, dat er vanuit Den Haag beter en gerichter naar onze mooie voormalige mijnstreek gekeken moet worden.
Armoede is een veelkoppig monster om aan te pakken. In dat kader zouden wij vandaag graag een motie in willen dienen, die de verleidelijke naam Motie Sinterklaas heeft. Tijdens de behandeling van de tweede bestuursrapportage is besloten om 50k van de Klijnsmagelden, bedoeld voor kinderen in armoede, over te hevelen naar 2022. Echter gaf de wethouder ook nog een duwtje in de voor ons juiste richting: Of als u nog plannen heeft?
Voorzitter, die hebben we. In de week voor Sinterklaas krijgen alle kinderen, waar de ouders gebruik maken van de schuldhulpverlening en/of inkomen tot 120% van het sociaal minimum hebben, een Sinterklaasbon ter waarde van 75 euro te verstrekken van Ons Brunssum. Hiervoor gebruiken we de 50.000 euro die overgeheveld wordt naar 2022.
En bij een hoopvol Brunssum, denk ik ook aan een groen Brunssum. Klimaatadaptieve maatregelen in de zeer nabije toekomst. Hier bleken we maar letterlijk en figuurlijk een druppel aan waterschade te hebben gehad. Laten we ons daarom aansluiten bij Operatie Steenbreek, om onze burgers te helpen en te inspireren om meer groen te kunnen en te willen. Laten we daarom verder gaan in het vergroenen van onze schoolpleinen dan een fruitboom. Wist u dat gemiddeld 40,9 procent van de tuinen in Brunssum is versteend. Dat kan groener!
En voorzitter, nog korter bij de actualiteit – de kosten voor gas rijzen de pan uit. Energiearmoede ligt op de loer. Vorig jaar dienden we al een motie in om energiecoaches in te zetten (waar kan ik op besparen in mijn huis?). Maar er is meer nodig. Gelukkig is er vanuit Den Haag geld toegezegd om de kwetsbaarste huishoudens tegemoet te komen. Om deze middelen tijdig en efficiënt in te zetten, is het slim om pro-actief met een plan te komen, samen met maatschappelijke instanties, zodat de middelen snel bij hen terecht komen. Ook hiertoe dienen we vandaag een motie in.
En voorzitter,
Naast corona is het woord bestuurscultuur wellicht het meest gebruikte in onze provincie afgelopen jaar. Maar wat is dat, bestuurscultuur? Voor Partij van de Arbeid Brunssum gaat dat om menselijk gedrag, groepsgedrag en de geschreven en ongeschreven regels binnen het bestuur. Specifiek in Brunssum vinden wij ook belangrijk: zeggen wat je doet, en doen wat je zegt. Dat laatste zit, ondanks dat we een zeskoppig college hebben, niet volledig in het DNA van bestuurders, hebben we gemerkt. Ik noem een paar voorbeelden.
De koop en sloop van de flat Het Bentjen. De totstandkoming van de visie Schutterspark. Het woonwagenstandplaatsenbeleid. Of nog recenter het stoppen van de MijnGemeente app.
Maar met de meest heftige sluit ik dit rijtje af. De beloftes in de raadsvergadering van 28 september en de afwezigheid van onze wethouder in het algemeen bestuur van de BsgW op de 30e van die maand. Voorzitter, waarom pronken met het feit dat de raad aan zet is, om er vervolgens geen fluit mee te doen? Het is minachting van de raad.
Wat bedoel ik precies: In de auditcommissie van 14 september vielen een aantal stevige woorden en een duidelijke boodschap van de raad. Mijn collega Offermans sprak toen nog uit: We hebben een boodschappenlijstje samen gemaakt, maar gaat iemand de boodschappen ook halen? Antwoord: Het zou wel goedkomen, zo werd ons verzekerd.
Helaas! De wethouder wist op de 28e wel degelijk dat hij op 30 september op vakantie was en daardoor niet aanwezig zou zijn. Waarom heeft hij dat niet aan ons gemeld vooraf? Waarom geen vervanger gestuurd? Of ons boodschappenlijstje op zijn minst opgestuurd? Niets lijkt gebeurd te zijn. Voorzitter, kan ons worden uitgelegd waarom wij als raad überhaupt nog inbreng meegeven aan onze bestuurders, als het gaat om verbonden partijen? Grip op verbonden partijen wordt verdomd lastig als je niet eens op komt dagen. De raad aan zet? De raad eerder voor schut, voorzitter. We zullen er tijdens de volgende auditcommissie uitgebreider op terugkomen.
De communicatie naar de raad toe en het controlerend vermogen van ons allen, is iets waarbij we ons zelf in een spiegel moeten bekijken. Dus, voorzitter – oproep: Blijf bij de les, lieve collega’s. Ook als je in de coalitie zit. Probeer af en toe je innerlijke Pieter Omtzigt op te roepen. Het zal Brunssum alleen maar ten goede komen.
Om onze communicatie met burgers dan wél naar een hoger niveau te tillen, dienen we vandaag een motie in om ons communicatieplan uit 2012(!!) te actualiseren en voor te leggen aan de raad.
Ook willen we met een motie oproepen tot een gesprek over digitalisering. In vrijwel elk beleidsdomein speelt het een belangrijke rol, maar te vaak wordt het nog gezien als makkelijk middel zonder afweging van achterliggende waarden. Dus roepen we vandaag op middels een motie om hier een visie over op stellen, waar we met elkaar in debat kunnen – om als politiek hierin keuzes te maken.
Tot slot dienen we twee amendementen in, die de overhevelingen van kosten voor de fietsenstalling en de Akkerbrug na respectievelijk voor het zesde en vijfde jaar op rij, vrij te laten vallen in de algemene reserve. Op weg naar een betere investering voor de toekomst, die we wél gaan doen.
Want voorzitter, in tijden van verandering, houd het hoofd koel en het hart warm.
Ik hoop vooral dat we aan het einde van deze dag als raad gezamenlijk de goede besluiten hebben genomen voor Brunssum. Dat er aan de knopjes waar je als raadslid nog aan KAN draaien, gedraaid wordt. De raad écht aan zet, zeg maar 😉
Samenvattend: Vraag het je burger, breng de raad echt in positie, doe er vervolgens ook daadwerkelijk iets mee, toon visie en voer uit. Van ons vandaag geen discussie over een euro hier of een euro daar. Maar kansen zien en kansen grijpen, zoals de Partij van de Arbeid Brunssum dat vanaf maart volgend jaar wederom, en wellicht op een andere manier, wil blijven doen.
Dank u wel voorzitter.
